Οι Κομπανίες ή Μπουλούκια των Λαγκαδιανών μαστόρων είναι γνωστές σε όλη την Ελλάδα. Γραπτά στοιχεία και αναφορές βρίσκουμε μόνο για τους τελευταίους τρεις αιώνες.

Οι Λαγκαδιανοί μάστορες ταξίδευαν σε όλη την Πελοπόννησο, σε νησιά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας και έκτιζαν εκκλησίες, αρχοντικά, γέφυρες, βρύσες ακόμη και ολόκληρα χωριά. Ήταν άνθρωποι απλοί, έξυπνοι και σκληραγωγημένοι, αλλά με πολύ χιούμορ και φαντασία. Αφιέρωναν όλη την ενέργειά τους στο να χτίζουν πέτρινες κατασκευές. Ζούσαν από την πέτρα και πρόσφεραν σε αυτήν όλη την αγάπη και την τέχνη τους.

Καλαβρυτινούς θέλει ο ανώνυμος τραγουδιστής και τους μαστόρους οι οποίοι έφτιαχναν το γεφύρι του Ιρή (Ευρώτα)  
(Π. Μαλεβός, τχ. 12, Μάρτιος 1922. Πηγή: Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας)

Μαστόροι καλαβρυτινοί και μαρμαροχτιστάδες
μαστόροι μην παιδεύεστε και αδικοτυρανιέστε
αν δε στεριώστε άνθρωπο, γεφύρι δε στεριώνει
του πρώτου γιου του μάστορη, του γιου του τη γυναίκα

Θα ξεκινήσω αυτή τη σειρά των άρθρων με τις κομπανίες χτιστών στην Πελοπόννησο.

Οι κομπανίες ή μπουλούκια ή συνάφια υπήρχαν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και έχουν καταγραφεί γι’ αυτούς αναφορές τους τρεις τελευταίους αιώνες. Αποτελούν μέρος της ελληνικής λαϊκής παράδοσης και κατασκεύασαν πολύ σημαντικά έργα όπως γέφυρες, ναούς, αρχοντικά, βρύσες και κάθε πέτρινη κατασκευή που υπήρχε ανάγκη να γίνει.

Εκεί που σμίγουν δυο ποτάμια
και αδερφώνουν τα νερά
ένα γεφύρι πέτρινο
απλώνει τα άσπρα του φτερά

Ξέρω τα χέρια που το χτίσανε
πα πόδια που το περπατήσανε

Κρυμμένο μέσα στα πλατάνια
ακούει τ’ άγρυπνο νερό,
ένα γεφύρι πέτρινο
που ταξιδεύει στον καιρό…

Στίχοι: Μ. Κανάς
Μουσική: Ν. Ξυδάκης

Ξεκινώντας αυτήν την προσπάθεια για «Έρευνα και Μάθηση» θα κάνουμε ένα αφιέρωμα στα πέτρινα γεφύρια.

Ο στόχος είναι να γνωρίσουμε, να καταλάβουμε και να αγαπήσουμε αυτές τις ιδιαίτερες κατασκευές που έγιναν από ανθρώπινα χέρια και όμως μοιάζουν σαν να τις γέννησε η ίδια η φύση.